Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Πέμπτη 30 Ιουλίου 2015

ΟΙ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΙΖΟΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΥΡΙΑΚΟ ΜΑΡΚΙΔΗ. 1








Χάρηκα μαθαίνοντας ότι υπήρχε ταξί που μπορούσε να μας  μεταφερει από το αεροδρόμιο του Φοίνιξ στο νεόκτιστο μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου. «Τι ανακούφιση», είπα στην Έμιλυ κλείνοντας το τηλέφωνο. Δεν είχαμε καμία διάθεση να οδηγήσουμε μόνοι μας στην έρημο. Το ταξί έφτασε προτού περάσει μισή ώρα από το τηλεφώνημά μου. Για εξήντα πέντε δολάρια, θα μας άφηνε έξω από την πύλη του μοναστηριού στην έρημο, για την εβδομαδιαία διαμονή μας.


Ο οδηγός, ένας φιλικός τζέντλεμαν γύρω στα εξήντα, είχε έντονη τάση προς ακατάσχετη φλυαρία. Μέσα στη μιάμιση ώρα της διαδρομής μάθαμε περισσότερα από όσα θα θέλαμε για τη ζωή του στην Αριζόνα, τη γυναίκα του, με την οποία ήταν παντρεμένος σαράντα χρόνια, τα εγγόνια του, τα χόμπι του και τον πρώην εργοδότη του. Ήταν συνταξιούχος πωλητής από το Κονέκτικατ, και μετακόμισε στην Αριζόνα κυρίως για να ικανοποιήσει το πάθος του για το γκολφ. Η μεταφορά προσκυνητών στο μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου ήταν δουλειά μερικής απασχόλησης που την έκανε για να συμπληρώσει τη σύνταξή του.
«Παίζω γκολφ τριακόσιες εξήντα πέντε μέρες το χρόνο», ανακοίνωσε με μια έκφραση υπέρτατης ικανοποίησης για την καλή του τύχη. «Εδώ έχει συνέχεια ήλιο, ότι πρέπει για γκολφ». Άφησε να περάσουν μερικές στιγμές σιωπής -σπάνιο για την περίπτωσή του- και μετά κούνησε το κεφάλι του.
«Υπάρχουν πολύ παράξενοι άνθρωποι εκεί πέρα», είπε, αναφερόμενος στους πενήντα μοναχούς του μοναστηριού.
«Ναι;» είπα αόριστα. Σκέφτικα ότι ένα ελληνορθόδοξο μοναστήρι στην καρδιά της ερήμου της Αριζόνα πρέπει να φαινεται παράξενο και αταίριαστο σε έναν Αγγλοσάξονο συνταξιουχο  μανιώδη γκόλφερ από τις βορειοανατολικές πολιτείες. Υπεθεσα ότι το μοναστήρι πρέπει να του φαίνεται σαν κάποια αίρεση της Νέας Εποχής, μία από τις πολλές που αφθονούν σε όλη την Αμερική.


Όμως, ο καλός μας οδηγός αναφερόταν σε κάτι άλλο «Το φαγητό τους είναι απαίσιο», είπε με αηδία, σαν να ήθελε να μας προειδοποιήσει για τα γαστρονομικά μαρτύρια που μας περιμένουν. «Δεν μπορώ να καταλάβω πώς είναι δυνατόν να ζησει ο άνθρωπος χωρίς κρέας». Κούνησε το κεφάλι του, για εμφαση. «Όχι, κύριε! Εγώ θέλω να τρωω το κρέας μου καθημερινα  Αλλιώς, νιώθω σαν να μην έχω φάει τίποτα.
«Α, με την ευκαιρία», έσπευσε να προσθέσει, «υπάρχουν τα  Μακντόναλντς εδώ κοντά. Θα μπορούσα να περάσω από εκει να  πάρετε κάτι προτού πάμε στο μοναστήρι». Ο ομιλητικός οδηγος μάς κοίταξε ερωτηματικά από τον καθρέφτη, περιμένοντας την απάντησή μας στη γενναιόδωρη προσφορά του.
«Ευχαριστούμε, μόλις φάγαμε», του απάντησα.


Ακολούθησαν μερικά λεπτά σιωπής. Εμείς κοιτάζαμε την αχανη έρημο γύρω μας. Το ταξί προσπέρασε ένα απομονωμενο συγκρότημα από παλιά σπίτια και ένα σκουριασμένο φορτηγακι στην άκρη του δρόμου. «Βλέπετε αυτούς τους κάκτους»; Ειπε ο οδηγός -και αυτοδιορισμένος ξεναγός μας- δείχνοντας μια έκταση με δεκάδες θάμνους που είχαν αμέτρητα απειλητικά λευκα αγκάθια. «Μην τους πλησιάσετε. Ξέρετε πώς τους λένε:»Χοροπηδάδες”. Αυτά τα αναθεματισμένα που βλέπετε μόλις αισθανθούν κάποιον κοντά τους εκτοξεύουν τα αγκάθια τους  που υπάρχουν εκατομμύρια από δαυτα παντού στην έρημο. Οσοι δεν ξέρουν την περιοχή κινδυνεύουν σοβαρά».

«Ευχαριστούμε για την προειδοποίηση», είπα. «Τι άλλο ι πρεπει  να ξέρουμε για την έρημο;»
Μην βγείτε για πεζοπορία απροετοίμαστοι, ιδιαίτερα αν δεν ξερετετην περιοχη. Υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι. Κάθε χρόνο ακουμε για ανθρωπους που πεθαίνουν από αφυδάτωση. Δεν
         Παιρνουν νερό μαζί τους. Έτσι χάνουν τον προσανατολισμους και
πεθαίνουν». Υψωσα τα φρυδια μου κοιτάζοντας το αχανές σεληνιακό τοπιο των γυμνων εκτασεων. Παντού γυρο στον ορίζοντα υπήρχουν κακοτραχαλα αφιλόξενα βουνά, χωρίς καθόλου βλάστηση.
          Αναρωτηθηκα κι εγώ, όπως και ο οδηγός μας, γιατί μια ομάδα
μοναχών αποφάσισε να εγκατασταθεί στη μέση μιας τετοιας ερημου.

 «Φτανοντας στο μοναστήρι», μας πληροφόρησε ο οδηγός δινοντας μερικα κτίρια που μόλις φαίνονταν στο βάθος. Όσ πλησιασαμε τοσο μεγαλύτερη γινόταν η κατάπληξή μας.

«Είναι απιστευτο»είπαμε μεταξύ μας, καθώς βγαίναμε από το μινι-βαν και μαζεύαμε τις αποσκευές μας. Είχα ακούσει ποσο ασυνηθιστο είναι το μοναστήρι, αλλά δεν είχα φανταστεί ποτέ
Ότι ειχε τετοι μεγεθος. Ξεχώριζε σαν όαση στην καρδιά της Σαχαρας. Ο τεραστιος κήπος του είχε φοινικόδεντρα, πορτοκαλεωνεςενα ελαιωνα (κάτι ασυνήθιστο γι` αυτό το μέρος των Ηνωμενων Πολιτειων) λαχανόκηπους, αμπελώνες και μια μεγάλη ποικιλια λουλουδιων , από γιασεμιά μέχρι τριαντάφυλλα ολων των ειδων.ο  κήπος ήταν καλοφτιαγμένος και πολύ περιποιημένος Μέσα στον ανθόκηπο υπήρχαν κιόσκια, ιδανικοί τόποι για διαβασμα και περισυλλογή. Απορώντας με αυτή την εγκόσμια ΕΔΕΜ σκέφτηκα τα  λόγια του Ησαΐα: Άγαλλιάσθω έρημος και ανθείτω ως κρινος.. Η αντίθεση ανάμεσα στο εσωτερικό του μοναστηριου και το γύρω τοπίο δεν θα μπορούσε να είναι πιο έντονη. « Συνεχισε το γκολφ», είπα στον κρεατοφάγο ταξιτζή μας καθως τον πληρωνα. «Έτσι θα ζήσεις πολλά χρόνια».

Στο γραφειο δίπλα στην πύλη της εισόδου μας υποδέχθηκε εγκαρδια ο πατηρ Αθανάσιος, ένας φιλικός μοναχός με μαύρηγενειαδα , γύρω στα τριάντα πέντε, που φρόντιζε τους προσκυνητες του
μοναστηριού και ξεναγούσε, επίσης, τους περίεργους
τουριστες που συχνά έφταναν με λεωφορεία.
«Ήρθα στο μοναστήρι ως επισκέπτης, σαν όλους τους άλλους τουρίστες», μας είπε μ’ ένα πλατύ χαμόγελο, ενώ έγραφε τα ονόματα και τις διευθύνσεις μας στο μητρώο. «Αλλά, όπως βλέπετε, ο Θεός είχε άλλα σχέδια για μένα. 

Τη στιγμή που πέρασα αυτή την πύλη είπα στον εαυτό μου: Εδώ ανήκω, εδώ θέλω να περάσω όλη την υπόλοιπη ζωή μου».
Μάθαμε ότι το μοναστήρι του Αγίου Αντοτνίου, πέρα από το ότι είχε γίνει ένας μαγνήτης για τους προσκυνητές, άρχιζε επίσης να αποκτά φήμη ως ορόσημο της Αριζόνα. Ο πατήρ Αθανάσιος, εκτός από το πνευματικό του έργο, ακούσε επίσης τα καθήκοντα του φύλακα της πύλης. Έτσι, παρακολουθούσε την αυξανόμενη κίνηση των τουριστών και ήταν υπεύθυνος για την επιβολή των κανόνων του μοναστηριού στους επισκέπτες και την προστασία των άλλων μοναχών, εξηγώντας στους τουρίστες και τους προσκυνητές σε ποια μέρη του μοναστηριού απαγορεύεσαι η πρόσβαση. Μας είπε ότι μπορούμε να επισκεφθούμε τα
διάφορα παρεκκλήσια και την κυρίως εκκλησία, και να κινούμαστε ελεύθερα στον κήπο, αλλά δεν επιτρέπεται στους τουρίστες και τους προσκυνητές να φωτογραφίζουν τους μοναχούς ή να κυκλοφορούν στους χώρους διαβίωσης των μοναζόντων.

Στο μεταξύ, είχε φθάσει μια άλλη ομάδα από τουρίστες, και ο πατήρ Αθανάσιος πρόσφερε σε όλους μας ένα ποτήρι κρύο νερό κι ένα λουκούμι, κάτι που αποτελεί παράδοση στο Άγιο Όρος. Εφαρμόζοντας τους αυστηρούς παραδοσιακούς κανόνες, και για να αντιληφθούν οι επισκέπτες όπ μπαίνουν σε ιερό έδαφος, η μονή απαγόρευε την είσοδο πέρα από την πύλη του μοναστηριού χωρίς την απαραίτητη ενδυμασία. Όσοι φορούσαν σορτς δεν μπορούσαν να μπουν μέσα. Έτσι, ο πατήρ Αθανάσιος τους έδωσε ένα φαρδύ κομμάτι χρωματιστό ύφασμα για να το τυλίξουν γύρω από τη μέση τους. Επιπλέον, οι γυναίκες έπρεπε να καλύψουν το κεφάλι τους με τα μαντίλια που τους μοίρασε. Αυτό δεν ήταν απαραίτητο σε άλλα μοναστήρια που είχαμε επισκεφθεί, και το βρήκαμε λίγο ενοχλητικό.

Μετά από αυτές τις προετοιμασίες, ο πατήρ Αθανάσιος μας ξενάγησε στα κτίρια και τους κήπους, εξηγώντας μας ταυτόχρονα πώς άρχισε να παίρνει μορφή αυτό το θαύμα της ερήμου πριν από έξι μόλις χρόνια, αποφεύγοντας να μας δώσει λεπτομέρειες για το πώς πραγματοποιήθηκε ένα τέτοιο επίτευγμα.

Μια Βασική αξία της μοναστικής ζωής είναι η διάκριση, η οποία ο’ αυτή την περίπτωση σήμαινε να αποφεύγεις συζητήσεις που ενδέχεται να σκανδαλίσουν τους αμύητους. Ο πατήρ Αθανάσιος απλώς μιλούσε με γενικότητες, λέγοντάς μας ότι η ίδρυση και η οργάνωση του μοναστηριού έγινε δυνατή χάρη «στις γενναιόδωρες συνεισφορές των αφοσιωμένων προσκυνητών και με Βοηθό τη θεία χάρη, που κάνει συνεχώς θαύματα».
Όπως έμαθα, όμως, αυτό το «θαύμα» ήταν αποτέλεσμα ασυνήθιστων περιστάσεων. Το μοναστήρι ήταν δημιούργημα του πατρός Ε….    , ενός χαρισματικού μοναχού από το Αγιον Όρος. Ο γέροντας Ε……                 , όπως μου εξήγησαν, έχει κληθεί από τη Θεία πρόνοια σε μια ειδική αποστολή, να εξαπλώσει τον αγιορείτικο μοναχισμό στην Αμερική. Στις αρχές της δεκαετίας του '90. λοιπόν, μετά από παρατεταμένη ταλαιπωρία λόγω προβλημάτων  υγείας, έφτασε στην Αμερική για θεραπεία. Αυτή ήταν η πρώτη Του  -και μοιραία- επαφή με τη Δύση. Με την επιστροφή του στο Αγιο Όρος, και ενώ βρισκόταν οε κατάσταση βαθιάς προσευχής, άκουσε τον Θεό να μιλά στην καρδιά του και να του λέει οτι πρέπει να επιστρέφει στην Αμερική και να ιδρύσει μοναστήρια . Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο γέροντας αντιστάθηκε ηταν  ήδη σε προχωρημένη ηλικία και δεν γνώριζε αγγλικά.


Θορυβήθηκε από τη σκέψη ότι πρέπει να εγκαταλείψει το αγαπημένο του Άγιο Όρος, όπου είχε ζήσει το μεγαλύτερο μέρος τις ζωής του. Η προοπτική να εγκατασταθεί σε μια μακρινή χώρα που δεν τη γνώριζε και δεν την καταλάβαινε ήταν εξαιρετικά δυσάρεστη. Το μήνυμα όμως ήταν επίμονο και, παρά τις προσωπικες  του επιθυμίες, οι περιστάσεις τον οδήγησαν τελικά στον Καναδά, όπου ίδρυσε ένα γυναικείο μοναστήρι. Όπως έμαθα αργότερα, έφυγε από τον Καναδά, γιατί κάποιοι έβρισκαν τη μορφή του χριστιανισμού που δίδασκε πολύ αυστηρή και φουιαμενταλιστική, σε σημείο που να θυμίζει αίρεση. Τότε πέρασε κι σύνορα και μπήκε στις Ηνωμένες Πολιτείες.


Ο γέροντας Ε…. και μια ομάδα ντόπιων υποστηρικτών του άρχισαν να ταξιδεύουν στις ερήμους των νοτιοδυτικών πολιτειών  για να Βρουν την κατάλληλη θέση να αγοράσουν τη γη και να ιδρύσουν ένα αγιορείτικο μοναστήρι στην Αμερική. Επρεπε να είναι μακριά από τις πόλεις και αρκετά βαθιά στην έρημο, για να διαφυλάσσονται οι συνθήκες της ησυχίας που απαιτούνται για ένα συστηματικό πνευματικό έργο. Μια μέρα, στη διάρκεια της αναζήτησής τους, ακόυσαν καμπάνες εκκλησίας να χτυπούν. Ο γέροντας το θεώρησε σημάδι οτι βρήκαν το θεϊκά προκαθορισμένο σημείο και ζήτησε από τους συντρόφους και τους υποστηρικτές του να αγοράσουν τη γη σ’ εκείνο το σημείο. Αυτοί είχαν σοβαρές επιφυλάξεις. Η περιοχή δεν είχε σταγόνα νερό. Παρ’ όλα αυτά ο γέροντας επέμενε, και οι υποστηρικτές και οι μαθητές του συμφώνησαν τελικά να αγοράσουν τη γη, μια μεγάλη περιοχή της ερήμου, αν και πίστευαν ότι θα πετούσαν τα χρήματά τους. Φαινόταν αδύνατον να μπορέσει να κατοικήσει άνθρωπος σ’ εκείνο το σημείο. Αλλωστε, ήξεραν ότι οι αρχές δεν θα έδιναν ποτέ άδεια να κατασκευαστεί ένα τέτοιο κτίριο, τη στιγμή που δεν υπήρχε πηγή νερού εκεί κοντά.


Η πολιτεία της Αριζόνα απέρριψε την αίτηση, όπως ακριβώς το περίμεναν. Η πρότασή τους να μεταφέρουν νερό στο σημείο όπου θα κτιζόταν το μοναστήρι δεν άλλαξε τη γνώμη των τοπικών αρχών. Ο γέροντας ρώτησε αν μπορούν να πάρουν άδεια για την κατασκευή, υπό την προϋπόθεση ότι θα έβρισκαν νερό. Η απάντηση ήταν καταφατική. Τότε, όπως μου είπαν, ο γέροντας αποτραβήχτηκε στην έρημο για τρεις μέρες, χωρίς τροφή και νερό, και προσευχόταν ασταμάτητα. Στο τέλος της τρίτης μέρας ανακοίνωσε ότι υπάρχει νερό βαθιά κάτω από την έκταση που είχαν αγοράσει. Κατόπιν, τους υπέδειξε επακριβώς το σημείο όπου πρέπει να σκάψουν. Αμέσως οι υποστηρικτές του ανέθεσαν σε μια εταιρεία να αρχίσει τη γεώτρηση. Όταν έφθασαν στα τριακόσια μέτρα Βάθος, πετάχτηκε νερό από το γεωτρύπανο με μεγάλη δύναμη. Είχαν βρει μια μεγάλη υπόγεια λίμνη.


Η ανακάλυψη, η οποία αποδόθηκε σε θαύμα, όχι μόνο έκανε δυνατή τη δημιουργία της μονής του Αγίου Αντωνίου, αλλά και οδήγησε σε σχέδια για μεγαλύτερη επέκταση, μεταξύ των οποίων ήταν και η ίδρυση ενός γυναικείου μοναστηριού εκεί κοντά. Επιπλέον, το μονασιήρι είχε πλεόνασμα νερού, το οποίο μπορούσε να πουλάει στις κοντινές πόλεις.
Αυτά τα γεγονότα ενίσχυσαν τη φήμη του γέροντα Ε…..  στα
μάτια των οπαδών του, που τον έβλεπαν ως ένα εξαιρετικά προικισμένο πνευματικό άτομο. Αρκετοί που τον επισκέφθηκαν με διαβεβαίωσαν πως, όταν πήγαν να εξομολογηθούν, δεν χρειάστηκε να πουν λέξη οι ίδιοι, γιατί, όπως είπαν χαρακτηριστικά, ο γεροντας διάβασε την ψυχή τους σαν ανοιχτό βιβλίο. Ακόμα, γνώρισα προσκυνητές που ισχυρίζονταν με απόλυτη ειλικρίνεια άτι είχαν δει το γέροντα να αιωρείται στον αέρα ενώ βρισκόταν σε κατάσταση βαθιάς προσευχής, κάτι που αρνιόταν ο ίδιος, αποδίδοντας τις αφηγήσεις τους σε φαντασίες και παραισθήσεις. Για τους οπαδούς και τους μαθητές του, αυτή η ταπεινοφροσύνη ήταν μια πρόσθετη επιβεβαίωση της αγιοσύνης του. Γία τους επικριτές του, όμως, αυτές οι ιστορίες για θαύματα αποτελούσαν ι ις χαρακτηριστικές ενδείξεις μιας αίρεσης ευκολόπιστων, πράγμα που δημιούργησε νέα προβλήματα στο γέροντα.


Ανεξάρτητα από την αυθεντικότητα των αφηγήσεων για τα θαύματα, εκείνο που φαινόταν σαφές ήταν οτι ο ερχομός του γέροντα Ε…. στην Αμερική έθεσε σε κίνηση μια διαδικασία ίδρυσης χριστιανικών μοναστηριών παλαιού τύπου από την άλΛη πλευρά του Ατλαντικού. Ο γέροντας όχι μόνο ίδρυσε το μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου, αλλά, μέσα στα πρώτα έξι χρόνια της παραμονής του στις Ηνωμένες Πολιτείες, συντέλεσε, επίσης, στην ίδρυση δεκάξι άλλων τέτοιων μοναστηριών επτά για ανδρες και εννιά για γυναίκες. 

Ένας από τους ανθρώπους που μου έδωσαν πληροφορίες για τη δράση του γέροντα Ε…. στην Αμερική μου επεσήμανε ότι ακόμα και ο άγιος Παχώμιος, ο οποίος θεωρείται, μαζί με τον άγιο Αντώνιο, ο πατέρας του χριστιανικού μοναχισμού, είχε φτιάξει μόνο πέντε μοναστήρια όσο ζουσε. Λέγεται ότι στόχος του γέροντα Ε…   είναι να δημιουργήσει συνολικά είκοσι μοναστήρια στη Βόρειο Αμερική, όσα υπάρχουν και στο Αγιον Όρος. Στο μεταξύ, έχοντας για βάση Του τη Μονή του Αγίου Αντωνίου, ο γέροντας επισκέπτεται συχνά τα άλλα μοναστήρια και συμβουλεύει τους μοναχούς και ιις μοναχές, αλλά και το αυξανόμενο πλήθος των προσκυνητων  που τον αναζητούν. «Ο γέροντας Ε        …., μου είπε κάποτε ο  πατηρ  Μάξιμος, «είναι ο απόστολος της Ορθοδοξίας στην Αμερική. Φρόντισε να τον επισκεφθείς». 

Μια μεγάλη φωτογραφία του εβδομηντάχρονου γέροντα κοσμούσε το γραφείο του πατρός Μαξίμου στη Μονή της Παναγίας στην Κύπρο όσο ήταν ακόμη ηγούμενος εκεί.


Σκεπτόμουν το γέροντα Ε…. και αναρωτιόμουν πότε θα εχουμε την ευκαιρία να τον γνωρίσουμε, όταν ο πατήρ Αθανάσιος τελείωσε την ξενάγησή του στους επισκέπτες και άφησε ελεύθερους τους τουρίστες να επισκεφθούν τα παρεκκλήσια που ήταν αφιερωμένα σε διάφορους αγίους. Ένα από αυτά ήταν μία εντυπωσιακή εκκλησία ρωσικού ρυθμού αφιερωμένη στον άγιο Σεραφείμ του Σάρωφ, έναν αγαπημένο άγιο της Έμιλυ.


Ο πατήρ Αθανάσιος συνοδέυσε την Έμιλυ και μένα στα κελιά μας. Η Έμιλυ θα έμενε με τις άλλες γυναίκες σε διαφορετική πτέρυγα, μακριά από τους άντρες. Αυτό είναι το πρωτόκολλο του μοναστηριού για τους επισκέπτες. Στη διάρκεια της εξαήμερης παραμονής μας θα συζητούσαμε περιστασιακά μόνο μεταξύ μας. Στις λειτουργίες στεκόμασταν σιωπηλοί για ώρες, χωριστά, στα δύο κλίτη του καθολικού, του κεντρικού ναού του μοναστηριού, όπου γίνεται η κοινή λατρεία. Ένα παρόμοιο σύστημα μη επαφής, παρά το ότι βρισκόμασταν στον ίδιο χώρο, ίσχυε και για τα κοινά γεύματα.

 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΔΩΡΑ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ. ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΑΡΚΙΔΗΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΟΠΤΡΑ.


Δεν υπάρχουν σχόλια: